Kiến hòa cùng nhau giải bày, nghĩa là thấy biết những điều
hay lẽ phải thì giải bày cho nhau cùng hiểu. Trong một gia đình, trình độ kiến
thức của mọi người có ngang nhau thì mới cảm thông với nhau, cho nên chồng vợ mỗi
người phải:
1) - Trao Đổi Ý Kiến Với Nhau Cùng Hiểu:
Bước chân vào đời, không ai tự hào rằng mình thông hiểu hết
mọi mặt của lẽ sống và cũng không ai có kinh nghiệm lão luyện hết mọi nghề theo
nhu cầu cho gia đình mà không cần đến sự học hỏi của kẻ khác, nhất là sự phức tạp
của xã hội quan hệ đến cuộc sống của con người. Người giỏi về phương diện kỹ sư
nông nghiệp nhưng không giỏi về ngành khoa học cơ giới, người giỏi về ngành bác
sĩ trị liệu thân bệnh nhưng không giỏi về chuyên môn trị liệu tâm bệnh, v.v...
Trong tinh thần duyên sanh, sự sống còn của chúng ta không thể thiếu những
ngành chuyên môn cung ứng, kể cả chuyên môn về tinh thần cho mặt tâm linh.
Do
đó chúng ta cần phải thâu thập những ý hiến hay bên ngoài để bổ túc cho đời sống
của chúng ta mỗi ngày được tốt đẹp hơn. Cho nên một gia đình muốn đạt được những
thành quả tốt đẹp cho cuộc sống, người chồng hay người vợ, bất cứ ai đã thâu thập
được bất cứ điều gì hay hoặc những kinh nghiệm nào tốt ở bên ngoài cần phải
trao đổi cho nhau cùng hiểu cùng thông suốt để cùng nhau chia xẻ và cùng bổ túc
cho nếp sống gia đình ngày thêm thăng tiến. Có hiểu biết có thông suốt như nhau
thì mới có sự hòa hợp cùng một nhịp điệu trong việc xây dựng hạnh phúc gia
đình. Đã sống chung với nhau nếu kiến thức bất đồng, không cùng hiểu biết,
không cùng thông suốt, kẻ thì thấy xa, người thì thấy gần, kẻ thì quan niệm sâu
sắc, người thì quan niệm nông cạn, tình trạng như thế thì không thể nào thành
công trong cùng một ý hướng xây dựng.
Nhưng chúng ta cần nên nhận thức rằng, không phải tất cả những
điều tốt trong xã hội đều là nhu cầu thiết yếu của gia đình mà ở đây chúng ta cần
phải biết sống hạnh tùy duyên theo hoàn cảnh, nghĩa là phải biết chọn lựa những
điều tốt nào quan hệ không thể thiếu sự có mặt của nó trong việc xây dựng hạnh
phúc gia đình làm cẩm nang cho đời sống. Nói cách khác, chúng ta nên lấy gia
đình làm nền tảng và chọn những điều tốt nào theo nhu cầu của gia đình mà không
nên chạy theo sự phồn hoa của xã hội mà khả năng gia đình không đáp ứng nổi,
đúng với châm ngôn: “Liệu cơm gắp mắm.”
Nói tóm lại, sống chung trong một gia đình, chúng ta cần phải
trao đổi với nhau những ý kiến hay và những điều kinh nghiệm tốt mà chúng ta đã
thâu nhặt được từ bên ngoài để cùng nhau hiểu biết cùng nhau chia xẻ và chỉ áp
dụng những hiểu biết nào, những kinh nghiệm nào mà nhu cầu gia đình cần thiết
phải có.
2)- Chia Xẻ Với Nhau Khi Bị Thất Bại:
Trên tinh thần đồng lao cộng khổ, vui cùng hưởng khổ cùng chịu,
chồng vợ khi người nào gặp phải những hoàn cảnh trái ngang như bị thất nghiệp
hay làm ăn bị thất bại, v.v... thì người kia phải có tinh thần thông cảm, nên
chia xẻ và an ủi, khuyến khích cho họ lên tinh thần để đủ sức đương đầu với những
trở ngại dồn dập đưa đến. Trong những hoàn cảnh đó, người chồng hay người vợ
khi gặp đôi chút khó khăn không nên có thái độ phũ phàng trách móc đối với bạn
đời của mình đang trong tình trạng khổ đau lo lắng và cũng không nên tự mình rẽ
sang lối khác chạy theo sự tham vọng riêng tư vô tình đưa tâm trạng kẻ bị thất
bại vào con đường quẫn trí đồng thời cũng gây tạo cho gia đình đáng lý phải được
êm ấm hạnh phúc trở nên xáo trộn bất an đốt cháy niềm tin của nhau.
Con người nên biết rằng cuộc đời không phải tuyệt đối, luôn
luôn có hai mặt: có tốt có xấu, có thạnh có suy, có lúc sung sướng tràn đầy và
cũng có khi đau khổ giăng mắc bủa vây. Con người sống trong cuộc đời khi nắm bắt
được những may mắn đến với mình không nên có thái độ tự hào và khi gặp lúc những
bất hạnh bủa vây cũng không nên thối chí ngã lòng mà phải giữ vững niềm tin chờ
cơ hội một ngày nào đó bình minh sẽ trở lại.
Giữ vững niềm tin có nghĩa là giữa chồng và vợ phải hợp tác
chặt chẽ với nhau, chia xẻ niềm đau cho nhau trong mọi hoàn cảnh để đủ can đảm
đương đầu trước những khó khăn mang đến và tin tưởng đời sống của mình sau cơn
gió lốc đi qua nó sẽ tươi sáng trở lại.
Muốn giữ vững niềm tin để chia xẻ với nhau khi bị thất bại,
chồng và vợ phải chọn lấy hạnh phúc gia đình làm nền tảng căn bản để vượt qua
mà ở đây không phải chọn lấy chủ nghĩa cá nhân làm nhu yếu cho lẽ sống. Chồng
hay vợ nếu như chọn lấy chủ nghĩa cá nhân làm nhu yếu cho lẽ sống thì vô tình đạp
đổ nền tảng hạnh phúc gia đình, việc sống chung trở nên rã nát và cũng từ đó hạnh
phúc cá nhân sẽ mất đi điểm tựa về mặt tâm linh, rồi đưa đời sống con người tuột
dần xuống vực thẳm của hố sâu đau khổ. Cho nên đôi chồng vợ phải ý niệm rõ tinh
thần đồng lao cộng khổ mặc dù gặp bất cứ hoàn cảnh nào trong cuộc đời thăng hay
trầm, vinh hay nhục, cùng nhau đồng tâm chia xẻ một cách chân thành thì không
bao giờ cản trở được bước tiến của mình trên con đường xây dựng nếp sống an lạc
hạnh phúc chân thật.
3)- Biết Cách Sống Để Được Hạnh Phúc Bền Lâu:
Cổ Đức có câu: “Khôn cũng chết, dại cũng chết, biết mới sống.”
Khôn gọi cho đủ là khôn ngoan lanh lợi, nghĩa là người có trí khôn biết phân biệt
lợi hại phải quấy, biết hoạt bát xoay trở, biết cách nói năng lanh lợi hấp dẫn.
Dại là dại khờ đần độn, nghĩa là người ngu dại tối dạ, chậm chạp, ít hiểu biết,
ít phân biệt phải quấy, thua kém đủ mọi mặt. Biết là nhận biết, nghĩa là người
nhận chân được sự việc đã xảy ra và biết mình sống như thế nào cho hợp lý.
a)- Khôn Cũng Chết:
Chữ chết ở đây có nghĩa là bị chết vì đói khổ. Khôn cũng chết,
nghĩa là người khôn ngoan lanh lợi rồi sẽ bị chết vì đói khổ do bởi thất bại mọi
mặt trong trường đời. Trong trường đời, người nào tỏ ra mình khôn ngoan lanh lợi
xuất sắc hơn hết thì sẽ bị mọi người ganh ghét và mỗi khi ganh ghét thì họ tìm
đủ mọi cách bao vây, ruồng bỏ, cô lập, nhằm mục đích phá hoại bước tiến của họ
không cho ngóc đầu lên trong xã hội và cố đẩy họ rơi vào hố thẳm của khổ đau
trong cuộc đời cho thỏa dạ.
Theo lẽ sự sống của chúng ta quan hệ chặt chẽ vô cùng với xã
hội trong mọi hoàn cảnh với tinh thần đùm bọc chở che đúng với câu tục ngữ: “Bà
con xa không bằng lối xóm gần,” mà ở đây chúng ta vì nổi bật sự khôn ngoan lanh
lợi cho nên bị xã hội ganh ghét ruồng bỏ thì làm sao sóng yên gió lặng được, vì
thế châm ngôn mới có câu “Khôn cũng chết.”
b)- Dại Cũng Chết:
Dại cũng chết, nghĩa là người dại khờ đần độn thiếu hiểu biết,
gặp đâu tin đó cho nên thường bị người đời lợi dụng đến tận cùng xương tủy, đến
khi hết sôi rồi việc liền bị đào thải, vắt chanh bỏ vỏ, sống lây lất bên vỉa hè
của xã hội cho đến trút hơi thở cuối cùng, vì thế châm ngôn có câu “Dại cũng chết.”
c)- Biết Mới Sống:
Biết mới sống, nghĩa là người phải biết cách sống mới được hạnh
phúc bền lâu. Người biết cách sống nghĩa là người không phải hạng dại khờ đần độn
và cũng không phải thuộc về hạng khôn ngoan lanh lợi như trình bày ở trước.
*)- Hạng dại khờ đần dộn là hạng không có trí tuệ sáng suốt
và hạng này cần tu tập đào luyện để có trí tuệ sáng suốt; người có trí tuệ sáng
suốt mới có thể chẳng những hiểu rõ mặt thật và mặt trái của tất cả pháp mà còn
có thể hiểu rõ toàn diện và cả đến chiều sâu (phía bên trong) của tất cả pháp.
*) - Còn hạng khôn ngoan lanh lợi cũng không phải là hạng có
trí tuệ sáng suốt. Hạng khôn ngoan lanh lợi luôn luôn sống bằng xảo thuật để đạt
đến mục tiêu của sự ham muốn mà không thấy được những tai họa ở phía sau, chỉ
biết những lợi dưỡng trước mắt mà không đoán được những biến cố sẽ đưa đến ở
tương lai. Đã vậy khi đắc thế họ còn thường hay tỏ thái độ cao ngạo tự đắc mục
hạ vô nhân.
*)- Riêng hạng biết cách sống để được hạnh phúc là hạng người
có trí tuệ biết trước được những hậu quả của sự việc và biết dự trù để tránh khỏi
những hậu quả đó xảy đến. Nghĩa là hạng người biết cách sống phải có trí tuệ nhận
thấy rõ rằng cuộc đời luôn luôn nằm trong vòng tương đối hết ngày rồi đến đêm hết
đêm rồi đến ngày, hết nước lớn rồi đến nước ròng hết nước ròng rồi lại đến nước
lớn, hết thạnh rồi đến suy hết suy rồi lại đến thạnh, hết may mắn rồi đến rủi
ro, hết rủi ro rồi đến may mắn trở lại, không có gì tuyệt đối cả, cứ xoay tròn
mãi cho đến bất tận, đó là định luật vô thường và luân hồi cố hữu của vũ trụ và
tất cả pháp hữu vi trong đó có chúng ta đều không thoát khỏi hai định luật này
chi phối.
Người biết cách sống, khi được may mắn, gặp chỗ làm ăn phát
tài đừng tự hào, đừng buông thả, phải dự trù khi bị thất nghiệp và nếu có dự
trù trước khi bị thất nghiệp khỏi phải lo âu mọi mặt, chờ thời gian hết cơn bĩ
cực đến hồi thới lai, rồi sẽ có chỗ làm ăn khác phát triển trở lại, các việc
khác cũng thế. Hơn nữa mình trong lúc được hưng thạnh, không ỷ lại tài năng,
không tự phụ sự khôn ngoan lanh lợi, tạo được sự thương yêu với mọi người, nhờ
đó khi bị sa chân thất thế được mọi người chung quanh thương yêu che chở yên
lòng trong thời gian chờ cơ may sẽ đến. Nguyễn Du thường nhắc nhở rằng: “Có tài
đừng cậy chi tài, chữ tài liền với chữ tai một vần,” nghĩa là người biết sống
theo tinh thần duyên sanh thì đừng cậy nơi tài năng khôn ngoan lanh lợi của
mình mà phải cần đến mọi người chung quanh tin tưởng thương yêu hổ trợ, che chở
khi gặp phải cơn mưa nắng trở trời. Những hạng thấy rõ thế sự cuộc đời luôn
luôn đổi thay như thế và theo tình thế sống biết dự trù trước chính là những
người biết cách sống để được hạnh phúc bền lâu.
4)- Khuyến Khích Nhau Trong Việc Tu, Phước Thiện:
Như chúng ta đã biết, thân bệnh thì nhờ y dược của bác sĩ để
trị liệu, còn tâm bệnh thì phải nhờ đến pháp dược của đức Phật trị liệu mới có
thể an lành. Pháp dược của đức Phật chính đức Phật đã ra toa sẵn và theo đức Phật
chính mình tự trị liệu cho mình mà không ai có thể thay thế trị liệu cho mình,
nghĩa là chính mình phải tự uống lấy mà không ai có thể kể cả đức Phật uống thế
cho mình. Nói cách khác đức Phật muốn cho mình trở thành một vị lương y để
chính mình tự trị lấy cho mình.
Muốn trở thành vị lương y để trị tâm bệnh, theo
Phật dạy chúng ta phải chuyên cần tu học Phật Pháp là những toa thuốc Dược
Vương Dược Thượng tự uống vào mới ngõ hầu giải thoát căn bệnh khổ đau trầm kha
trong tâm linh của chúng ta và nhờ đó những hạnh phúc thực sự chân thật mới gặt
hái được cho mình. Đức Phật chỉ là người gia hộ yểm trợ phương tiện mà không phải
là người cứu rỗi hay chuộc tội cho mình. Thế nên đôi chồng vợ muốn đạt được hạnh
phúc chân thật bền lâu cần phải khuyến khích nhau tu học Phật Pháp để trở thành
vị lương y thâm diệu trong việc trị liệu tâm bệnh cho nhau.
Ngoài ra, chúng ta phải phát tâm làm những việc phước thiện
để bồi dưỡng tâm linh cho thêm tăng trưởng đạo lực từ bi, cũng như một người bệnh
nặng sau khi được lành, cần phải uống thuốc bổ bồi dưỡng thân thể để sức khỏe sớm
được bình phục. Từ bi là chất liệu sống và ý nghĩa của sự sống an lạc mà tất cả
chúng sanh trong tinh thần duyên sanh không thể thiếu trong sự kiến tạo hạnh
phúc chân thật cho con người.
Chất liệu từ bi có khả năng hóa giải mọi mâu thuẫn
hận thù và kết nối thân thương mọi khuynh hướng dị biệt trở thành chất keo sơn
hòa hợp trong cộng đồng duyên sanh. Tâm từ bi muốn cho phát triển lớn mạnh thì
môi trường căn bản nhất không ngoài làm việc phước thiện. Người làm việc phước
thiện là người trải tâm từ bi đến với những nơi phước thiện mà mình thật tâm
trang trải, và những phước thiện đó chính là nhân tố ảnh hưởng trở lại tâm
mình, biến thành quả lành bồi dưỡng tâm từ bi của mình trưởng thành nhân tố
phát triển.
Tóm lại người muốn được hạnh phúc chân thật thì điều kiện cần
thiết phải thực hiện cho kỳ được hai yếu tố tu tập và làm việc phước thiện nhằm
hóa giải những nghiệp khổ đau và phát triển đạo lực tâm từ bi cho nếp sống được
thăng hoa thánh thiện.
Xem thêm:
